VIDEO
Co robić, aby zapobiegać zakażeniom RSV?
Dr Wojciech Feleszko
RSV - historia Stasia
Staś zachorował na RSV gdy miał 11 miesięcy.
Jakie są metody ochrony przed zakażeniami RSV?
Dr Wojciech Feleszko
RSV - historia Michałka
Michał zachorował na RSV gdy miał 4 tygodnie!
Czym rożni się profilaktyka bierna od szczepienia?
Dr Wojciech Feleszko
Szczepienia przeciwko RSV
Dr Wojciech Feleszko
Jak szczepienie kobiety w ciąży wpływa na ochronę jej dziecka przed infekcją RSV?
Dr Wojciech Feleszko
Dlaczego warto zapobiegać zakażeniom wywoływanym wirusem RS?
Dr Wojciech Feleszko
Jakie są możliwości profilaktyki zakażeń RSV?
Prof. Teresa Jackowska
Dla kogo szczepienia przeciwko RSV?
Prof. Teresa Jackowska
Jakie są możliwości zapobiegania zakażeniom RSV?
Prof. Ewa Helwich
Dlaczego warto zabezpieczać dzieci przed wirusem RS?
Prof. Marcin Czech
Program Profilaktyki Zdrowotnej - RSV
Jakie są możliwości ochrony kobiet w ciąży przed wirusem RS?
Prof. Mirosław Wielgoś
Jakie są korzyści zaszczepienia kobiety w ciąży przeciwko RSV?
Prof. Mirosław Wielgoś
Ile czasu trwa wytwarzanie przeciwciał po szczepieniu przeciwko RSV?
Prof. Mirosław Wielgoś
Jak zaszczepienie kobiety w ciąży wpływa na ochronę jej dziecka przed RSV?
Prof. Mirosław Wielgoś
W którym tygodniu ciąży powinna zaszczepić się kobieta przeciwko RSV?
Prof. Mirosław Wielgoś
Jak długo trwa ochrona dziecka przed RSV po szczepieniu kobiety w ciąży?
Prof. Mirosław Wielgoś
Czy szczepienie przeciwko RSV jest bezpieczne dla kobiety w ciąży?
Prof. Mirosław Wielgoś
ARTYKUŁY
Czas czytania:
18 sek.
Codzienne, proste praktyki higieniczne mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem RSV u dzieci.
6 kroków chroniących przed RSV11,12:
1. Częste mycie rąk, szczególnie przed dotknięciem dziecka. Ręce należy myć wodą z mydłem przez min. 20 sekund.
2.Unikanie zbiorowisk ludzkich i bliskich kontaktów z osobami chorymi.
3. Zakrywanie ust i nosa w trakcie kichania i kaszlenia.
4. Czyszczenie i dezynfekowanie powierzchni oraz przedmiotów, w tym zabawek, które są często dotykane.
5. Unikanie wdychania przez dziecko dymu papierosowego (bezwzględny zakaz palenia papierosów).
6. Dezynfekcja rąk.
Czas czytania:
2.26 min
Ochrona przed wirusem RS powinna dotyczyć przede wszystkim:
Do niedawna jedyną dostępną profilaktykę otrzymywały wcześniaki i dzieci z wrodzonymi wadami serca, które spełniały kryteria włączenia do programu lekowego. Aktualnie zarejestrowane już są przeciwciała dla wszystkich dzieci do 2. roku życia podawane raz na sezon oraz szczepionki dla ciężarnych i seniorów. Preparaty te nie są jeszcze dostępne w Polsce, ale mamy nadzieję, że wkrótce to się zmieni.
PRZECIWCIAŁA MONOKLONALNE – ZABEZPIECZENIE PRZED RSV
Jedną z możliwości zabezpieczenia przed wirusem RS jest immunizacja bierna, czyli podanie gotowych przeciwciał, które zwalczają wirusa, gdy dojdzie do kontaktu z nim. IMMUNIZACJA TO NIE SZCZEPIENIE, bo nie mobilizuje organizmu do wytwarzania własnych przeciwciał.
W tej chwili zarejestrowane są dwa przeciwciała monoklonalne, które służą do immunizacji biernej: paliwizumab i nirsevimab.
Paliwizumab to przeciwciało monoklonalne, które w Polsce jest dostępne dla wybranych grup dzieci spełniających kryteria programu lekowego – są to dzieci urodzone przedwcześnie, dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną i dzieci z wrodzonymi wadami serca18. Obecnie ochroną objętych jest tylko 1,5% wszystkich dzieci do 1. roku życia. Szczegółowe kryteria kwalifikacji do Programu Profilaktyki zakażeń RSV można znaleźć na stronie Fundacji Koalicja dla wcześniaka
Paliwizumab podaje się domięśniowo raz w miesiącu, w sezonie zakażeń wirusem RS, a więc od września do kwietnia. W tym czasie dziecko spełniające kryteria programu lekowego powinno otrzymać od 3 do 5 dawek leku. Badania kliniczne potwierdzają, że paliwizumab zmniejsza ryzyko hospitalizacji o 55%. Preparat ma dobry profil bezpieczeństwa i skuteczności oraz wieloletnią historię stosowania.
Nirsevimab to długodziałające przeciwciało monoklonalne przeznaczone do zapobiegania infekcjom dolnych dróg oddechowych wywołanym wirusem RS, u wszystkich dzieci do 2. roku życia. Jest podawany jednorazowo przed lub w trakcie sezonu zakażeń. Jedna dawka zapewnia ochronę przez co najmniej 5 miesięcy u wszystkich dzieci do 2. roku życia, w pierwszym dla nich sezonie występowania zakażeń RSV. Nirsevimab nie aktywuje układu odpornościowego do wytwarzania własnych przeciwciał. Ochrona jest najskuteczniejsza w tygodniach tuż po podaniu leku i zmniejsza się z czasem. Nirsevimab nie zapewnia długotrwałej ochrony przed wirusem RS, ale chroni niemowlęta, gdy są one najbardziej narażone na zachorowanie.
Badania kliniczne wykazały, że lek zmniejsza ryzyko wystąpienia zakażeń dolnych dróg oddechowych o 70% w porównaniu z placebo13.
W tej chwili nirsevimab nie jest dostępny w Polsce. Jest dostępny w Hiszpanii, Francji, Niemczech, Luksemburgu i USA. Amerykańska Akademia Pediatrii rekomenduje, aby wszystkie dzieci do 2. roku życia były zabezpieczane nirsevimabem przed wirusem RS w sezonie zakażeń.
SZCZEPIONKI PRZECIWKO RSV
W kwietniu 2023 Europejska Agencja Leków (EMA) dopuściła do obrotu w Unii Europejskiej pierwszą szczepionkę chroniącą osoby w wieku powyżej 60 lat przed chorobami dolnych dróg oddechowych wywołanymi przez RSV. Badania kliniczne pokazują, że jedna dawka tej szczepionki była w 84% skuteczna w zapobieganiu infekcjom płuc wywołanym RSV u osób dorosłych w wieku 60 lat i starszych ze zdrowym układem odpornościowym14.
W lipcu 2023 EMA zaakceptowała do użytku kolejną szczepionkę – dwuwalentną szczepionkę przeznaczoną dla osób starszych oraz kobiet w ciąży. Badania kliniczne pokazują, że jedna dawka tej szczepionki o 67% zmniejszyła ryzyko infekcji wywołanym przez RSV u osób dorosłych w wieku 60 lat i starszych ze zdrowym układem odpornościowym15.
Badania pokazują również, że zaszczepienie kobiety w ciąży (między 32. a 36. tygodniem ciąży) pozwala ochronić przed wirusem RS jej dziecko w pierwszych miesiącach po urodzeniu. Po otrzymaniu szczepionki organizm wytwarza przeciwciała chroniące przed wirusem RS. Trwa to około 2 tygodnie. Potem przeciwciała wytworzone w organizmie matki są przekazywane dziecku przez łożysko. Tak więc dzieci, które rodzą się co najmniej 2 tygodnie po tym, jak ich matka otrzyma szczepionkę przeciwko RSV, są chronione po urodzeniu, a więc wtedy, gdy są najbardziej narażone na infekcje wywołane wirusem RS. Badania wykazały, że szczepionka może zmniejszyć ryzyko infekcji RSV u dziecka o 57% w ciągu pierwszych sześciu miesięcy po urodzeniu w porównaniu z dziećmi, których matki nie zostały zaszczepione w ciąży15.
Dlaczego osoby dorosłe powyżej 60. roku życia powinny być chronione przed RSV? Ponieważ są bardziej narażone na ciężki przebieg infekcji RSV niż młodzi dorośli. Ich układ odpornościowy słabnie wraz z wiekiem. Ponadto niektóre choroby współistniejące mogą zwiększać ryzyko poważnego zachorowania na RSV.
Czas czytania:
53 sek.
Szczepionka to preparat, który zawiera w sobie zmodyfikowane, unieszkodliwione fragmenty wirusa lub bakterii, przed którą ma chronić. Podanie szczepionki ma spowodować, że organizm sam zacznie uczyć się bronić przed danym patogenem i zacznie wytwarzać przeciwciała, które będą go przed nim chronić. Wytworzenie tych przeciwciał trwa zwykle ok. 2 tygodnie i po tym czasie organizm jest gotowy do walki, gdy dojdzie do kontaktu z drobnoustrojem. Odporność wytworzona po szczepieniu jest długotrwała – jesteśmy zabezpieczeni przed chorobą na następnych kilka, a nawet kilkanaście lat.
Immunoprofilaktyka bierna to podanie gotowych przeciwciał, które są wyprodukowane poza organizmem człowieka i dostarczone do niego w postaci iniekcji. To gotowe jednostki obronne, które w momencie zetknięcia z wirusem czy bakterią są gotowe do zniszczenia wroga, aby nie dopuścić do rozprzestrzenienia i infekcji. Przeciwciała dostarczone organizmowi nie powodują, że zaczynamy je dodatkowo wytwarzać (tak, jak to jest w przypadku szczepionki). Liczba przeciwciał jest największa kilka tygodni po podaniu leku, a przeciwciała z czasem zanikają w organizmie, a więc ich liczba spada. Co oznacza, że po pewnym czasie słabnie też możliwość organizmu do ochrony przed drobnoustrojem.
W tej chwili są zarejestrowane dwa przeciwciała monoklonalne chroniące przed wirusem RS – paliwizumab i nirsevimab. Poziom przeciwciał w przypadku paliwizumabu spada po ok. 28-30 dniach po podaniu dawki leku, dlatego w sezonie zakażeń trzeba powtarzać podawanie kolejnych dawek. W przypadku nirsevimabu przeciwciała utrzymują się w organizmie przez ok. 6 miesięcy, dlatego wystarczy jedna dawka, aby zabezpieczyć dziecko przez cały sezon zakażeń RSV.
Czas czytania:
31 sek.
Podanie szczepionki powoduje wytwarzenie przeciwciał, które chronią przed danym patogenem. Trwa to ok. 2 tygodnie. Gdy zostanie zaszczepiona kobieta w ciąży, to wytworzone przez nią przeciwciała są przekazywane przezłożyskowo dziecku. Dzięki temu jest ono zabezpieczone przed danym wirusem czy bakterią przez pierwsze tygodnie, a nawet miesiące po urodzeniu.
Szczepionkę przeciwko RSV podaje się kobietom między 32. a 36. tygodniem ciąży, bo najwięcej przeciwciał jest przekazywanych dziecku właśnie w 3. trymestrze ciąży. Badania kliniczne potwierdzają, że podanie szczepionki przeciwko RSV matce zmniejsza ryzyko ciężkiego zakażenia dolnych dróg oddechowych u dziecka o ponad 81% w pierwszych 90 dniach życia oraz o prawie 70% w pierwszych 6 miesiącach życia16.
Kobiety w ciąży powinny być szczepione w 3. trymestrze również przeciwko krztuścowi i grypie. Zachorowanie na te choroby u ciężarnej lub nowo narodzonego dziecko może się wiązać z poważnymi powikłaniami.
Piśmiennictwo:
Wróć do listy artykułów
27% niemowląt, przyjmowanych do szpitala z powodu RSV wymaga opieki na oddziale intensywnej terapii.
Wirus RS jest przyczyną 70% infekcji dróg oddechowych u dzieci w pierwszym roku życia.
80% niemowląt hospitalizowanych z powodu infekcji RSV to wcześniej dzieci zdrowe.
100% dzieci do drugiego roku życia przechodzi infekcję RSV.